Επάγγελμα ντελιβεράς: επισφάλεια, δυσχερείς εργασιακές συνθήκες, κρατική αδιαφορία, οικονομικά αδιέξοδα

Το ντελίβερι ανήκει σε αυτά τα επαγγέλματα του ιδιωτικού τομέα, τα οποία, διαχρονικά, απολαμβάνουν ελάχιστης προσοχής σε επίπεδο δημόσιας συζήτησης και κρατικής μέριμνας. Πρόκειται για ένα δύσκολο επάγγελμα που χαρακτηρίζεται από αυξημένους σωματικούς κινδύνους, εξοντωτικά και σπαστά ωράρια, οικονομική επισφάλεια, δυσχερείς συνθήκες εργασίας, κακώς εννοούμενη ευελιξία και, μέχρι πρόσφατα, περιορισμένη συνδικαλιστική εκπροσώπηση. Σε αντίθεση με άλλες κατηγορίες εργαζομένων και πολιτών (εκπαιδευτικών, δημόσιων υπαλλήλων, συνταξιούχων κ.α.) οι διανομείς δεν βρέθηκαν ποτέ στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος σε συζητήσεις σχετικές με τα δικαιώματα του εργαζομένου.

Θεωρητικά, οι συνθήκες αυτές θα έπρεπε να απασχολήσουν τα πολιτικά κόμματα που εκπροσωπούν τους λιγότερο ευνοημένους, αλλά, για λόγους που μας διαφεύγουν, αυτά έχουν δείξει περιορισμένο ενδιαφέρον. Οι πρόσφατες κινητοποιήσεις των συνδικαλιστικών οργάνων των ντελιβεράδων προκάλεσαν την αντίδραση του Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης το οποίο εξέδωσε εγκύκλιο με τίτλο «Δράσεις για την προστασία των εργαζομένων σε εργασίες μεταφοράς και διανομής προϊόντων με δίκυκλο,» στην οποία τίθενται οι βάσεις για τη δημιουργία ενός πλαισίου προστασίας αυτού του, ομολογουμένως, δύσκολου επαγγέλματος.

Στην πραγματικότητα, το θέμα είναι η διαχρονική αδιαφορία του πολιτικού συστήματος για εκείνες τις επαγγελματικές κατηγορίες που, αν και έχουν σαφέστατα θεμιτές διεκδικήσεις, αδυνατούν να εισακουστούν.

Όπως αναφέρει ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών «Ο κοινωνικός χώρος των επισφαλών εργαζόμενων του ιδιωτικού τομέα (ντελιβεράδες, σεκιουριτάδες κ.λπ.) δεν απολαμβάνει καμίας προστασίας από το πολιτικό σύστημα εδώ και πολλά πολλά χρόνια και διογκώνεται σήμερα με τρόπο εντυπωσιακό. Πρέπει να υπάρξει επικοινωνία με τις οργανωμένες συλλογικότητες αυτών των επαγγελμάτων και με ευρύτερα ακροατήρια που πολλαπλασιάζονται συνεχώς. Φυσικά, το πρώτο βήμα για την προστασία τους είναι η ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας (εδώ χρειάζεται δρακόντεια συμπεριφορά και στελέχωση με ενισχύσεις από άλλους δημόσιους φορείς όπου πλεονάζουν προκλητικά οι δημόσιοι υπάλληλοι,) αλλά κυρίως αυτό που οφείλει κανείς να σκεφτεί από τη σκοπιά μιας φιλελεύθερης και ακριβοδίκαιης πολιτικής πρότασης είναι ότι τίποτα δεν θα έχει νόημα αν (μέσα από την ανάπτυξη αλλά και ρυθμιστικές πολιτικές) δεν αυξηθεί το εισόδημα (οι καθαρές αμμοιβές) σε αυτές τις δουλειές. Οι outsiders είναι εγκαταλελλειμένοι, περισσότερο από ποτέ, και κάποια στιγμή πρέπει κάποιος να αναλάβει την εκπροσώπηση των συμφερόντων τους. Έχουν και αυτοί δικαιώματα. Και κυρίως αυτοί οι άνθρωποι είναι το μέλλον μας. Αν μείνουν στο περιθώριο για πολύ ακόμα θα τους κάνουμε παρέα όλοι μαζί στην χώρα της ατέρμονης μιζέριας και του «την υγειά μας να χουμε.» Αν βελτιωθεί η ζωή τους (ναι αυτή η κανονική απλή ζωή τους που δεν έχει κανέναν εξωτισμό και τίποτα θυματικό να πουλήσει για να προσελκύσει τα «ευαίσθητα» βλέμματα) μπορεί και να έχουμε περισώσει κάτι από την μεταπολιτευτική δημοκρατία της ευμάρειας και να μπούμε σε μια επίπονη αλλά απαραίτητη θέσμιση ενός νέου συμβολαίου.»

Η εγκύκλιος του υπουργείου έρχεται μετά από χρόνια αδράνειας και αφού έχει μεσολαβήσει σειρά δυσάρεστων και αποκαρδιωτικών γεγονότων. Τα τελευταία χρόνια έχουν πεθάνει 11 διανομείς και δεκάδες έχουν τραυματιστεί εν ώρα εργασίας. Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί το πρόσφατο, αποτρόπαιο περιστατικό ξυλοδαρμού υπαλλήλου από πρώην εργοδότη του. Σύμφωνα με την καταγγελία που δέχθηκε η Επιτροπή Αγώνα Διανομέων, ο πρώην εργοδότης τον γρονθοκόπησε αρκετές φορές και μάλιστα με χρήση σιδερογροθιάς, προκαλώντας του κατάγματα στα ζυγωματικά. Τα μέλη της Επιτροπής Αγώνα Διανομέων καταγγέλλουν πως ο 36άχρονος συνάδελφός τους, Τάσος Τοπαλίδης, ξυλοκοπήθηκε από τον πρώην εργοδότη του. Ο πρώην εργοδότης συνελήφθη στο πλαίσιο του αυτοφώρου, ύστερα από μήνυση του διανομέα (Πηγή: www.lifo.gr)

Ο μεγάλος αριθμός εργατικών ατυχημάτων έχει να κάνει, εν πολλοίς, με τις συνθήκες εργασίας. Η πλειοψηφία των επαγγελματιών του ντελίβερι συμφωνεί στην ερμηνεία του προαναφερθέντος φαινομένου:

- το φιλοδώρημα είναι σημαντικό για τη βελτίωση του εισοδήματος. Οι εργαζόμενοι βιάζονται για να ικανοποιήσουν τους πελάτες, με αποτέλεσμα να οδηγούν υπό την επήρεια του άγχους.

- οι εργοδότες και οι ανυπόμονοι πελάτες πιέζουν για χαμηλούς χρόνους παράδοσης

- η δήλωση του εργατικού ατυχήματος επιφέρει την απειλή της απόλυσης

- σε πολλές περιπτώσεις, ο εργαζόμενος υποχρεώθηκε να καλύψει τις ζημιές που προέκυψαν από το ατύχημα και να μείνει εκτός δουλειάς λόγω τραυματισμού

- οι ρυθμοί εργασίας είναι εξαντλητικοί: πολλές υπερωρίες, μεταμεσονύκτια εργασία, λίγα διαλείμματα, μικρός ή και ανύπαρκτος αριθμός αδειών

- υπερ-ελαστική εργασία για να συμπληρωθεί το εισόδημα του εργαζόμενου: πολλοί μεταφορείς δουλεύουν σε δύο ή και τρεις επιχειρήσεις

- το κόστος των ειδικών προστατευτικών είναι υπέρογκο

- δεν καταβάλλονται δώρα, με αποτέλεσμα να γίνεται μονόδρομος η επιλογή του εξαντλητικού ωραρίου (10-12 ώρες δουλειάς)

- δεν τηρείται το πενθήμερο, με αποτέλεσμα πολύ εργαζόμενοι να δουλεύουν έξι και επτά ημέρες την εβδομάδα

- υπάρχουν εργαζόμενοι που δεν παίρνουν το μισθό τους, αλλά λαμβάνουν «έναντι,» ενώ ταυτόχρονα καλούνται να πληρώσουν φόρο γιατί δηλώνεται κανονικά το εισόδημά τους

Ας δούμε, συνοπτικά, τι προβλέπει η εγκύκλιος του υπ. εργασίας που εκδόθηκε στις 18/12/2018:

[…] Ειδικότερα όσον αφορά στην προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων που ασχολούνται σε εργασίες μεταφοράς και διανομής προϊόντων με χρήση μεταφορικού μέσου και στην προκειμένη περίπτωση δίκυκλο (μοτοσυκλέτα), θα πρέπει να γνωρίζουν ότι:

Ι. Ισχύουν οι διατάξεις του Π.Δ. 395/1994 που αφορούν στον εξοπλισμό εργασίας και εφαρμόζονται σε όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και Δημόσιου τομέα, ανεξάρτητα από τον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας όπου κατατάσσονται.

ΙΙ. Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.1, ως εξοπλισμός εργασίας θεωρείται κάθε συσκευή, μηχανή, εργαλείο ή εγκατάσταση που χρησιμοποιείται κατά την εργασία.

ΙΙΙ. Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.5, ως χειριστής ορίζεται ο εργαζόμενος που είναι επιφορτισμένος με την χρήση εξοπλισμού εργασίας.

IV. Ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε ο εξοπλισμός εργασίας που τίθεται στη διάθεση των εργαζομένων να είναι κατάλληλος για την προς εκτέλεση εργασία ή κατάλληλα προσαρμοσμένος προς το σκοπό αυτό, ούτως ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων κατά τη χρησιμοποίησή του.

V. Ο εξοπλισμός αυτός πρέπει να συντηρείται με ευθύνη του εργοδότη ώστε να διατηρείται σε κατάλληλη κατάσταση για να μην ενέχει κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζόμενων οδηγών.

VI. Οι εργαζόμενοι οδηγοί πρέπει να κατέχουν την απαραίτητη άδεια οδήγησης και να είναι άνω των 18 ετών. Το δε μεταφορικό όχημα οφείλει να έχει άδεια κυκλοφορίας, καθώς και να διαθέτει ασφαλιστήριο συμβόλαιο για την περίπτωση οδικού ατυχήματος. Τέλος, θα πρέπει να υπάρχει κατάλληλη πιστοποίηση ελέγχου του οχήματος σύμφωνα με τον ΚΟΚ (ΚΤΕΟ και βιβλίο τακτικής συντήρησης).

VII. Η οργάνωση και ο ρυθμός εργασίας δεν πρέπει να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.

VIII. Ο εργοδότης οφείλει να έχει στην διάθεσή του γραπτή εκτίμηση του Επαγγελματικού Κινδύνου (ΓΕΕΚ) που πρέπει να περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τα θέματα που αφορούν στις εργασίες διανομής, μέσω της οποίας αναγνωρίζονται και αξιολογούνται όλοι οι πιθανοί κίνδυνοι και προτείνονται προς εφαρμογή μέτρα για την πρόληψη και αντιμετώπισή τους.

IX. Ισχύουν οι διατάξεις του Π.Δ. 396/1994 που αφορούν τα μέσα ατομικής προστασίας και για τους εργαζομένους σε εργασίες μεταφοράς και διανομής προϊόντων με δίκυκλο.

Όπως είδαμε σε προηγούμενο άρθρο, η διανομή είναι μια πολύπαραγοντική συνάρτηση με ιδιαίτερα ευαίσθητη συμπεριφορά στις μεταβλητές που την αφορούν. Το ντελίβερι χαρακτηρίζεται από επιχειρησιακή περιπλοκότητα, πράγμα που αποδεικνύεται από το πόσο εύκολα μπορεί «να μπει μέσα.» Η αγορά του ντελίβερι έχει επεκταθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια και αυτή είναι μια εξέλιξη που έχει να κάνει με τις εσωτερικές δυναμικές του κλάδου. Εν ολίγοις, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός για τις υπηρεσίες του ντελίβερι ανάμεσα στις επιχειρήσεις εστίασης φαγητού, ποτού και καφέ. Καθότι όλοι οι επιχειρηματίες θέλουν ένα κομμάτι της πίτας, οι προσφερόμενες θέσεις εργασίας αυξάνονται. Η ζήτηση για διανομείς αυξάνεται, πράγμα που ισχύει και για τον ανταγωνισμό για τις προσφερόμενες υπηρεσίες. Αυτός ο ανταγωνισμός γεννά τη λογική της συμπίεσης του κόστους (το οποίο είναι μεγάλο και πρέπει κανείς να εφαρμόζει μια λογική εξαντλητικών υπολογισμών για να είναι κερδοφόρος) και της βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών. Στην περίπτωση που εξετάζουμε, η ποιότητα της υπηρεσίας συνίσταται από τα εξής:

1. ποιότητα του προϊόντος κατά την παράδοσή του

2. προσωπική επικοινωνία του διανομέα με τον πελάτη κατά την παράδοση του προϊόντος

3. Ταχύτητα παράδοσης του προϊόντος

Όπως βλέπουμε, ο πρώτος και ο τρίτος παράγοντας εξαρτώνται από την ταχύτητα: o τρίτος για προφανείς λόγους, ο πρώτος γιατί η ποιότητα του προϊόντος μειώνεται όσο καθυστερεί η παράδοση (ένας καφές θα κρυώσει, όπως και ένα σουβλάκι.) Συνεπώς, η ταχύτητα είναι ανάγκη συμφυής με το επάγγελμα του ντελιβερά, αφού επηρεάζει τους δύο από τους τρεις παράγοντες, με βάση τους οποίους κρίνουμε την ποιότητα της υπηρεσίας του ντελίβερι. Από την άλλη, η ταχύτητα είναι κίνδυνος για τους επαγγελματίες που οδηγούν δίκυκλα. Επιπλέον, η απαίτηση για ταχύτητα από εργοδότες και πελάτες γεννά έναν ακόμα κίνδυνο για τον εργαζόμενο: την οδήγηση υπό την επήρεια του έντονου στρες. Συνεπώς, πρέπει να καταλάβουμε ότι η ταχύτητα σημαίνει ποιότητα, σημαίνει κίνδυνο και, τέλος, σημαίνει παραγωγή και άλλων κινδύνων.

Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια ανοιχτή, καλοπροαίρετη και ειλικρινή συζήτηση για τα προβλήματα του κλάδου, στην οποία θα συμμετέχουν πολιτικά κόμματα, εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων και εμπειρογνώμονες. Το να τεθεί σωστά και με πληρότητα το πρόβλημα είναι το πρώτο βήμα για την επίλυσή του.

Μπες εδώ για να δεις τις αγγελίες για θέσεις ντελίβερι!

Μπες εδώ για να ανεβάσεις αγγελίες για θέσεις ντελίβερι!